Tầm quan trọng của thu phí đọc đối với các tờ báo điện tử?

Kể từ khi Internet ra đời, việc có tính phí nội dung trang web hay không luôn là một vấn đề rất nan giải đối với các tờ báo truyền thống.  

Vào những năm 1990, được thúc đẩy bởi các phương tiện truyền thông phương Tây chính thống, để mở rộng ảnh hưởng và cạnh tranh với các đối thủ truyền thông mới, các tờ báo điện tử trên toàn thế giới đã áp dụng chiến lược tự do.

Tuy nhiên, thực tiễn 20 năm đã chứng minh rằng loại hình hoạt động theo chiến lược tự do này cho đến nay vẫn chưa thực hiện tốt, thậm chí còn đẩy nhanh sự suy thoái của chính ngành báo chí.

Tầm quan trọng của thu phí đọc đối với các tờ báo điện tử?

Tờ New York Times sau khi gặp khó khăn vào năm 2011 đã thay đổi hướng đi và tiếp tục thiết lập phiên bản điện tử. Sang năm 2012, trong cuộc chuyển đổi kỹ thuật số của ngành báo chí toàn cầu, thu phí báo chí gần như trở thành điểm sáng duy nhất.

Nói một cách đơn giản, thu phí báo chí (tiếng Anh là Paywall) dùng để chỉ một phương thức tính phí độc giả của các báo điện tử. Chuyên gia kinh tế truyền thông người Mỹ Ken Doctor gọi đây là "một cuộc cách mạng về phí đọc". Câu hỏi đặt ra là việc thu phí đọc có tầm quan trong như thế nào đối với các tờ báo điện tử?

Ít nhất đó từng là một xu hướng mới quan trọng đối với ngành báo chí Mỹ. Có thể nói, với 20 năm kinh nghiệm, việc hình thành hệ thống thu phí nội dung sản phẩm số là sự lựa chọn hữu hiệu để tăng doanh thu cho tờ báo, bù đắp doanh thu quảng cáo ngày càng giảm, trì hoãn sự sụt giảm của báo giấy.

Trong thời đại công nghệ, mô hình báo giấy dần trở nên lỗi thời, trừ các đầu báo chuyên ngành. Thực tế, miễn phí là hình thức tốt hơn, nội dung tuy không thu phí nhưng có thể được trợ cấp chéo từ các khía cạnh khác. Nội dung trực tuyến miễn phí có thể thu hút được nhiều người đọc nhất, có tác động lớn nhất và nhận được nhiều doanh thu quảng cáo hơn.

Sau sự nổi lên của Internet cho đến năm 2011, hầu hết các tờ báo phương Tây, bao gồm cả New York Times, đều dựa trên những ý tưởng tương tự và áp dụng chiến lược sản phẩm nội dung trực tuyến miễn phí trong hơn mười năm.

Nhưng thực tế đã chứng minh rằng đối với chính ngành báo chí truyền thống, chiến lược tự do như vậy có thể có tác dụng trong một thời gian ngắn để mở rộng lượng độc giả và tầm ảnh hưởng, nhưng đồng thời nó lại mắc phải những sai lầm nghiêm trọng và đẩy nhanh sự suy thoái của ngành.

Vấn đề chính là Internet và các nội dung số khác hoàn toàn miễn phí, và có một mâu thuẫn rõ ràng giữa mô hình kinh tế của báo chí truyền thống là thu phí nội dung.

Kể từ khi các tin tức và thông tin miễn phí tương tự hoặc thậm chí nhiều hơn trên Internet, ngày càng có nhiều độc giả không muốn trả tiền cho phiên bản báo giấy, điều này đã dẫn đến sự sụt giảm liên tục trong lượng phát hành báo và các sản phẩm nội dung báo cũng được bán trên thị trường.

Liên tục bị mất giá, và thậm chí bị coi là hoàn toàn miễn phí. Điều này rất bất lợi cho ngành báo trong việc xây dựng mô hình hoạt động bền vững trong thời đại kỹ thuật số.

Trên thực tế, nhiều tờ báo đã thành lập trang web hoặc ấn bản điện tử, mặc dù nội dung giống hoặc tốt hơn ấn bản báo giấy và miễn phí, nhưng không ảnh hưởng đến việc lưu hành ấn bản giấy. Thay vào đó, nó làm tăng lượng độc giả. Ảnh hưởng ngày càng tăng, điều này có thể được giải thích như thế nào?

Thật vậy, vì độc giả ban đầu của báo nói chung là lớn tuổi và hầu hết mọi người không quen với việc lướt Internet, theo quan sát ngắn hạn. Phiên bản điện tử miễn phí của báo hướng đến đối tượng sử dụng máy tính trẻ tuổi, nên không nhất thiết nó sẽ ngay lập tức ảnh hưởng đến việc lưu hành các ấn bản giấy.

Nhưng về lâu dài, nếu các trang báo điện tử luôn thực hiện nội dung “phát miễn phí” thì cuối cùng sẽ làm tổn hại đến việc lưu hành các ấn bản báo giấy, đây rõ ràng là mối đe dọa lớn đối với sự tồn tại và phát triển lâu dài của ngành báo.

Từ quan điểm của các mô hình kinh tế sáng tạo, cái gọi là "mở rộng ảnh hưởng" phần lớn chỉ là tưởng tượng.

Mặc dù tin tức và thông tin miễn phí có sẵn có thể làm tăng số lượng nhấp chuột vào một số trang web, nhưng điều đó không có nghĩa là nhiều cư dân mạng hơn sẽ trở thành “người hâm mộ” của các thương hiệu truyền thông. Ngược lại, sẽ làm giảm giá trị nội dung gốc của tờ báo, và cuối cùng có thể không tạo ra đủ doanh thu quảng cáo.

Báo chí truyền thống rất khác với các phương tiện kỹ thuật số mới như công cụ tìm kiếm và trang web cổng thông tin/trang tin điện tử. Nội dung do các trang tin điện tử mới cung cấp thường được vận hành với chi phí thấp, không nguyên bản và tổng hợp, trong khi nội dung báo chí có thương hiệu, chuyên nghiệp hóa, chi phí và giá thành sản xuất nội dung do đó cao hơn nhiều.

Nếu cũng thực hiện chiến lược miễn phí mà tờ báo không kham nổi thì rõ ràng là gặp bất lợi, cuối cùng là phải đóng cửa ngừng hoạt động. Vậy nên, giờ là lúc hình thức báo chí thu phí cần được nhìn nhận một cách cụ thể hơn, để tìm ra hướng đi phù hợp.

Từng có nhiều thắc mắc đặt ra, ví dụ như tại sao nhiều trang báo chỉ đăng tải lại nội dung bản báo giấy mà không tăng chi phí, nhưng sử dụng nội dung gấp đôi, thậm chí là nhiều lần.

Như đã đề cập trước đó, nếu chiến lược bán hàng "N lần gửi" là sử dụng cùng một sản phẩm để "bán tay trái, cho tay phải", thì cách làm trái ngược này chắc chắn sẽ làm hỏng mô hình hoạt động truyền thống dựa trên phí của ngành báo chí. Vì vậy, chiến lược "N lần gửi" này không phải là khôn ngoan. Hơn nữa, phương pháp "N lần gửi" thường chỉ để sao chép nội dung của phiên bản giấy lên Internet hoặc các thiết bị đầu cuối khác, và trải nghiệm người dùng không tốt.

Trong mọi trường hợp, mặc dù nội dung của trang web là miễn phí, nhưng xét cho cùng thì nó cũng có thể làm tăng một số doanh thu quảng cáo, thậm chí nếu nó không quá nhiều trong thời điểm hiện tại thì vẫn tốt hơn là không có gì, vì vậy nó tiết kiệm chi phí.

Nếu mọi thứ tiếp tục như vậy, khi lượng độc giả ngày càng lớn hơn, nó được kỳ vọng sẽ giành được nhiều doanh thu quảng cáo trực tuyến hơn và có thể chiếm thị phần lớn hơn.

Gần 20 năm kinh nghiệm trong việc chuyển đổi kỹ thuật số của các tờ báo trong và ngoài nước đã chứng minh rằng việc cố gắng chỉ dựa vào sự tăng trưởng của quảng cáo trên trang web để bù đắp cho việc mất doanh thu quảng cáo trên báo giấy là điều viển vông.

Điệp Lưu

Muốn thu phí báo chí, cần coi độc giả là khách hàng chính yếu

Các cơ quan báo chí nếu coi báo điện tử là một sản phẩm thương mại hóa còn người đọc là khách hàng sẽ có hướng đi khác biệt.